Wpływ więzi rodzinnych na funkcjonowanie rodziny – przegląd wybranych więzi cz. 3

W  części drugiej  artykułu przedstawiono typologie więzi rodzinnych według Ewy Budzyńskiej, która wyróżni 10 rodzajów więzi w rodzinie zwracając uwagę na ich  wzajemną relacyjność. 
 Należy zwrócić uwagę, że w rodzinie nie muszą występować wszystkie więzi  jednocześnie lub z takim samym natężeniem. Jak już wcześniej pisałam wraz z rozwojem cywilizacyjnym, zmianami społecznymi zmieniają się też więzi w rodzinie. 
Wieź prawna w rodzinie
Więź rodzinną w rodzinie można rozumieć w wąskim i szerokim ujęciu. W węższym ujęciu poprzez więź prawną  należy rozumieć  wzajemne obowiązki  i prawa wszystkich członków rodziny. Małżonków wobec siebie, rodziców względem dzieci i własnych rodziców, dzieci względem rodziców, dziadków. Prawa i obowiązki te wynikają z obowiązującego prawa rodzinnego w naszym kraju  a najistotniejsze kwestie dotyczące małżeństwa, stosunków rodzice dzieci, stosunki wynikające z pokrewieństwa i powinowactwa, kurateli i opieki zostały opisane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym z dnia 25 lutego 1964 roku. 
 O tym jak ważna jest więź prawna świadczy fakt toczących się dyskusji  wśród sędziów 
i prawników dotyczących rozstrzygnięcia czy więź rodzinna jest dobrem osobistym?  W wyniku rozważań zapis w kodeksie cywilnym w 2021 roku uporządkował równie i tę kwestię uznając, że rodzina ma prawo do zadośćuczynienia w przypadku zdarzeń, których skutkiem jest niemożność nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej przez najbliższych członków rodziny z poszkodowanym z powodu wyrządzenia u niego ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, a nie jak wcześniej tylko w przypadku śmierci członka rodziny.  To zdecydowanie szersze spojrzenie na prawną więź w rodzinie a kwestię tę reguluje Kodeks Cywilny art. 446²[Kodeks Cywilny art. 446²]. 

Więź rzeczowa
 Więź rzeczowa to jedna z 2-óch rodzajów więzi  w rodzinie wymienianych przez socjologów. Bywa też nazywana więzią formalną, przedmiotową i jej podstawą nie jest podmiotowe spojrzenie na członków rodziny, czyli ich cechy osobowości, stany emocjonalne lecz raczej przez atrybuty jakimi członkowie rodziny dysponują np.: posiadaniem określonych przedmiotów, pozycji  w rodzinie lub usługami jakimi mogą wspomagać pozostałych członków rodziny. Jak stwierdza Jan Szczepański w odniesieniu do rodziny więź tego typu można odnaleźć w sytuacji, gdy jej członkowie są powiązani interesami ekonomicznymi, przy nieobecności powiązań emocjonalnych.[Szczepański,1970 s.296]. Można zastanawiać się jak silny jest współcześnie ten rodzaj więzi w rodzinie i jakich obszarów dotyczy. E. Budzyńska w swych rozważaniach skupia się na dwóch aspektach: mieszkaniowym oraz dzieleniu się obowiązkami rodzinnymi[Budzyńska, 2018, s. 256]

Więź auksyliarna 
Więź ta związana jest ściśle z dawaniem i otrzymywaniem wsparcia.  Według Mikołaja Winiarskiego możemy wyróżnić dwa rodzaje wsparcia w rodzinie. Pierwsze dotyczy   zewnętrznego wsparcia rodzinnego (samowsparcie) polegającego na wzajemnym wspieraniu się członków rodziny w ramach relacji międzyosobowych i przybierającego różne formy  od odciążania z niektórych obowiązków po udzielanie rad czy motywowania do działania [Winiarski 2015, s. 19]. Drugi rodzaj wsparcia to wspieranie w kręgu rodzinnym   nakierowanym na nowa rodzinę i polegająca z kolei  m. in. na wsparciu finansowym związanym z urządzaniem gospodarstwa domowego, opieką  i wychowaniem dzieci. Wsparcie to przybiera zupełnie inna formę w przypadku przejścia rodziców, dziadków na emeryturę czy rentę, wkroczeniu w wiek senioralny oraz obniżonej samodzielności, jest to sytuacja kiedy rodzice, dziadkowie wymagają wsparcia przede wszystkim w zakresie różnego rodzaju usług [Wniarski, 2015 s. 20].
 
Zakończenie
Niezależnie jakie więzi w rodzinie poddamy analizie wyniki pozwolą nam określić trwałość 
i tożsamość rodzin w XXI wieku. Więzi rodzinne wzajemnie się przenikają, dopełniają 
i warunkują.

dr Katarzyna Delikowska – Prezes Fundacji Amicus Cordis, wieloletni wykładowca i szkoleniowiec 

Bibliografia:
Budzyńska E, 2018, Międzypokoleniowe więzi w rodzinie. Studium socjologiczne rodzin polskich i słowackich. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Winiarski M., 2015, Dylemat relacji pojęć „wsparcie” i „pomoc” w przestrzeni działań prorodzinnych – wewnętrznych i zewnętrznych, Pedagogika Rodziny 5/3, 7-22 2015.
Szczepański J., 1970: Elementarne pojęcia socjologiczne. Warszawa, Państwowe Wydaw